วิธีป้องกันการโจมตีแบบฟิชชิง (Phishing)

การฟิชชิงยังคงเป็นหนึ่งในภัยคุกคามด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ที่แพร่หลายที่สุดในปัจจุบัน ซึ่งมุ่งเป้าไปที่บุคคลและองค์กรทั้งสิ้น เมื่อแฮกเกอร์พัฒนาวิธีการโจมตีที่ซับซ้อนมากขึ้น การเข้าใจวิธีป้องกันตัวเองไม่ให้ตกเป็นเหยื่อจึงเป็นสิ่งสำคัญ คู่มือนี้นำเสนอแนวทางเชิงปฏิบัติจากความก้าวหน้าและแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดเพื่อช่วยให้คุณปลอดภัยบนโลกออนไลน์

ทำความเข้าใจเกี่ยวกับฟิชชิงและความเสี่ยงของมัน

ฟิชชิงคือรูปแบบหนึ่งของการโจมตีโดยใช้กลยุทธ์สังคม (social engineering) ซึ่งผู้หลอกลวงแอบอ้างเป็นหน่วยงานที่น่าเชื่อถือ เช่น ธนาคาร บริษัทเทคโนโลยี หรือเพื่อนร่วมงาน เพื่อหลอกล่อเหยื่อให้เปิดเผยข้อมูลสำคัญ การโจมตีเหล่านี้บ่อยครั้งเกิดขึ้นผ่านอีเมล ข้อความ SMS หรือแม้แต่แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เป้าหมายอาจเป็นการขโมยข้อมูลล็อกอิน ข้อมูลทางการเงิน หรือข้อมูลส่วนตัวอื่น ๆ ที่สามารถนำไปใช้ในการฉ้อโกงหรือขโมยตัวตนได้

แนวโน้มล่าสุดแสดงให้เห็นว่าการฟิชชิงได้กลายเป็นเป้าหมายเฉพาะเจาะจงและชักชวนมากขึ้น ผู้โจมตีใช้งข้อความส่วนบุคคล (spear phishing) ที่เน้นเป้าหมายเฉพาะรายหรือองค์กร พร้อมข้อมูลมีค่า ด้วยจำนวนบริการดิจิทัลและสภาพแวดล้อมทำงานระยะไกลเพิ่มขึ้น พื้นผิวในการโจมตีจึงขยายตัวอย่างมาก

การรู้จักสัญญาณทั่วไปของความพยายามฟิชชิง

สามารถระบุข้อความสงสัยได้อย่างไร? สัญญาณเตือนหลัก ๆ ได้แก่:

• คำร้องขอข้อมูลสำคัญโดยไม่ทันตั้งตัว
• ใช้ภาษาที่เร่งด่วนเพื่อกระตุ้นให้ดำเนินการทันที
• คำสะกดผิดหรือข้อผิดพลาดด้านไวยากรณ์
• ที่อยู่อีเมลผู้ส่งผิดปกติ ลักษณะคล้ายต้นฉบับแต่ไม่ใช่จริง
• ลิงก์นำไปยังเว็บไซต์ที่ไม่น่าไว้วางใจ

ในเทรนด์ล่าสุด เช่น ระบบ AI ของ Google อย่าง Gemini Nano สามารถตรวจจับกลโกงขั้นสูงก่อนที่จะถึงกล่องจดหมายของผู้ใช้ อย่างไรก็ตาม ความระวังยังจำเป็น เนื่องจากผู้โจมตีปรับแต่งเทคนิคอยู่เสมอ

ขั้นตอนเชิงปฏิบัติเพื่อป้องกันตัวเองจากฟิชชิ่ง

1. ระวังเมื่อคลิกบนลิงก์และไฟล์แนบในอีเมล

เคล็ดลับคือ อย่าวางเคอร์เซอร์เหนือ ลองดู URL จริงก่อนคลิก หากดูแล้วน่าสงสัย หรือลักษณะไม่ตรงกับโดเมนของต้นทาง เช่น ลิงก์ธนาคารชี้ไปเว็บอื่น อย่ารีบคลิกเด็ดขาด

เช่นเดียวกัน หลีกเลี่ยงเปิดไฟล์แนบที่ไม่ได้รับคำแจ้งเตือนอย่างชัดเจน ยิ่งถ้าไฟล์นั้นดูเหมือนไม่มีพิษภัย ก็อย่าเสี่ยง เพราะนักต้มตุ๋นอาจฝังมัลดาวร์ไว้ภายในไฟล์ธรรมดาเหล่านั้นได้

2. ใช้วิธีรับรองตัวตนแบบแข็งแรง (Strong Authentication)

ติดตั้งระบบสองขั้นตอน (2FA) เพื่อเพิ่มระดับความปลอดภัย นอกจากรหัสผ่าน แม้ว่าผู้ร้ายจะได้รหัสผ่านจากวิธีใดก็แล้วแต่ ก็ยังต้องผ่านขั้นตอนเพิ่มเติมเพื่อเข้าถึงบัญชี

มาตรฐานด้านความปลอดภัยใหม่ เช่น Passkeys ของ Microsoft ช่วยกำจัด “Shared Secrets” ระหว่างอุปกรณ์กับเซิร์ฟเวอร์ ทำให้การขโมยข้อมูลประจำตัวทำได้ยากขึ้นมาก

3. อัปเดตซอฟต์แวร์อยู่เสมอ

โปรแกรม ระบบปฏิบัติการ และแอพลิเคชันควรถูกปรับปรุงเวอร์ชั่นใหม่อยู่เสมอ เพื่อแก้ไขช่องโหว่ด้านความปลอดภัย ซึ่งนักแฮ็กเกอร์นิยมใช้ช่องโหว่เหล่านี้ในการสร้างช่องสำหรับ phishing และกิจกรรมผิดกฎหมายอื่น ๆ หลายเหตุการณ์ใหญ่ที่ผ่านมาเกิดจากซอฟต์แวร์เก่าไม่มีแพทช์รักษาความปลอดภัย

4. เรียนรู้เกี่ยวกับเทคนิคต่าง ๆ ของกลโกง

รู้เท่าทันวิธีหลอกหลวงช่วยลดโอกาสถูกหลอกจาก:

• คำร้องขอโต้ตอบโดยไม่มีเหตุผลสมควร
• ยืนยันคำร้องด้วยช่องทางอย่างเป็นทางการก่อนดำเนินกิจกรรมใด ๆ
• สังเกตรูปลักษณ์เว็บไซต์ ปุ่มต่าง ๆ ที่เลียนแบบแบรนด์จริง

องค์กรควรร่วมลงทุนในโปรแกรมฝึกอบรมพนักงาน ให้เข้าใจเรื่อง cybersecurity เป็นประจำ ซึ่งได้รับผลดีในการลดจำนวนเหยื่อ phishing ในสถานประกอบการณ์

5. ใช้เทคโนโลยีรักษาความปลอดภัยขั้นสูง

ระบบ AI รุ่นใหม่สามารถตรวจจับกลโกงระดับสูงก่อนที่จะส่งผลต่อผู้ใช้งาน เช่น:

• Gemini Nano AI จาก Google ช่วย Chrome ตรวจสอบเว็บไซต์ต้องสงสัย
• ฟังก์ชั่น AI บนอุปกรณ์ Android ตรวจจับสายโทรศัพท์หรือข้อความ scam ได้อย่างรวดเร็ว

เลือกใช้เทคนิคดังกล่าวเพื่อลดโอกาสถูกโจมหรือเสียหาย ตั้งแต่เริ่มต้นแทนที่จะหวังเพียงให้อยู่ในสายตามากเกินไป

แนวทางสำหรับองค์กรเพื่อรับมือกับภัยจาก Phishing

1. ติดตั้งมาตรฐานรักษาความปลอดภัยหลายระดับ: รวมเครื่องมือกรอง spam กับโปรแกรมฝึกอบรม

2. เปลี่ยนนโยบายเข้าสู่ระบบด้วย Passwordless: เลือก Passkeys แทน password แบบเดิม ลดช่องโหว่จาก social engineering

3. จัดอบรมเรื่อง cybersecurity เป็นประจำ: ให้ทีมงานเรียนรู้ เทคนิคใหม่ๆ พร้อมทดลองสถานการณ์ phishing จำลอง

4. เฝ้าระวังทราฟิกเครือข่าย & พฤติกรรมผู้ใช้งาน: ใช้ระบบตรวจจับกิจกรรมผิดธรรมชาติ เพื่อตรวจสอบเบาะแสว่าถูกเจาะเข้าสู่ระบบไหมหลังถูก phishing สำเร็จ

รักษาตัวให้อยู่เหนือเกม ในสนามแห่งวิวัฒน์ของ Threats

สถานการณ์เปลี่ยนเร็ว; รายงานล่าสุดพบว่า การละเมิดสิทธิ์เข้าถึงบัญชี (credential theft) เพิ่มสูงกว่า ransomware ทั่วโลก[1] บริษัทใหญ่เช่น Harrods ก็เคยเผชิญ cyberattack ครั้งใหญ่[4] แสดงว่าแม้อุตสาหกรรมระดับสูงก็ยัง vulnerable ต่อมาตราการ AI detection [2][3]

เพื่อรับมืออย่างมีประสิทธิภาพ ต้องติดตามข่าวสาร พัฒนาเครื่องมือ เทียบเคียง passkeys[5] และสร้างวัฒนะธรรมด้าน cybersecurity ให้ทุกคนเข้าใจร่วมกัน ทั้งนี้จะช่วยลดความเสี่ยงต่อเหตุการณ์ฉ้อโกงออนไลน์ต่างๆ ได้ดีขึ้นอีกด้วย

เคล็ดลับสุดท้ายสำหรับสุขอนามัยไซเบอร์ส่วนบุคคล

แม้ว่าจะมีเทคโนโลยีสนับสนุน แต่ก็ต้องไม่ละเลย:

• ยืนยันตัวตนอัตตรา ก่อนแชร์ข้อมูลสำคัญออนไลน์
• ใช้รหัสผ่านเฉพาะสำหรับแต่ละบัญชี; คำนึงถึง Password Manager ช่วยจัดเก็บง่าย
• เปิดใช้งาน Two-Factor Authentication ทุกครั้งเมื่อทำได้

ผสมผสานนิสัยเหล่านี้เข้ากับชีวิตประจำวัน พร้อมทั้งติดตามข่าวสาร scams ใหม่ๆ และเลือกใช้เครื่องมือรักษาความปลอดภัยรุ่นล่าสุด คุณจะสามารถลดช่องโหว่ต่อกลโกงต่าง ๆ ที่ออกแบบมาเพื่อเอาชนะคุณในการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว